“Mama” Als Sylvie en ik later allebei kinderen krijgen, dan word jij oma!” zegt Renée. “En dan mag jij oppassen!” “Dat lijkt me reuzegezellig” zeg ik. “Maar ik ga geen vieze stinkluiers verschonen hoor”. “Ik wel” zegt Sylvie, terwijl ze haar vingers om haar neus klemt. “Ik wil later ook mama worden”

En ineens voel ik een brok in mijn keel. Sylvie zal zelf altijd hulp nodig hebben en zal dus niet in staat zijn om kinderen te verzorgen of op te voeden. Ze heeft liefde genoeg voor een kindje maar niet het inzicht en de vaardigheden. Maar wat nou als die wens zich wel gaat ontwikkelen? Wat een verdriet moet het doen als iedereen om haar heen een gezin sticht en zij dit niet kan of niet mag…

Afgelopen weken las ik de verhalen, naar aanleiding van de petitie “verplichte anticonceptie”, die zegt dat vrouwen die door hun handicap of psychiatrische ziekte niet voor een kind kunnen zorgen; onder dwang anticonceptie moeten krijgen. Het woordje dwang zorgt voor visoenen op mijn netvlies, twee verpleegsters die mevrouw in de houdgreep houden terwijl ze een prikpil in haar arm zetten? De zorgen in dit verhaal deel ik. Ik werk zelf al jaren als hulpverlener en zie beide kanten van deze ingewikkelde kwestie;

Terwijl ik op mijn werk op de bank zit kruipt ze tegen me aan. “Wordt jij nu mijn mama?” vraagt ze. Ik pak d’r nog wat steviger tegen me aan. “Nee lieverd, jij hebt al een mama” zeg ik. Ik ben slechts één van de begeleiders die ze in haar jonge leventjes al heeft gezien. Noodgedwongen uit haar huis gehaald omdat haar ouders haar verwaarloosde. Overleven, dat is wat ze heeft gedaan, getraumatiseerd voor het leven. Dat gun je geen enkel kind.

Daar tegenover zie ik ook de strubbeling en het verdriet van deze jongvolwassen die wel degelijk een kinderwens hebben. In de eerste aflevering van Down the Road is dit ook het gespreksonderwerp aan de ontbijttafel. “Ik mag geen kinderen krijgen. Wij hebben Down en moeders hebben geen Down” vertelt Lore geëmotioneerd. “Mijn ouders vinden het moeilijk, maar voor mij maakt dat niet uit. Ik wil kinderen!” zegt Hélene. Even later wordt het gesprek door Hélene afgekapt, ze vind het onderwerp te moeilijk om over te praten.

Het overgrote deel van de bevolking groeit op, krijgt een baan, een huis én een kind. Bij mensen met een verstandelijke beperking is deze behoefte niet anders.

We moeten niet voorbij gaan aan de kinderwens die vele jongeren met een beperking hebben en het verdriet wat hier bij komt kijken. Ook zij willen de gewone dingen die het leven aangenaam en zinvol maken. Ze willen meedoen in de maatschappij en niks anders dan erbij horen. Het dus niet zo vreemd om een kinderwens te ontwikkelen (of dit nou gebaseerd is op het feit dat ze erbij willen horen of liefde willen geven aan een eigen kind )

Naar mijn mening is het belangrijkste in deze kwestie niet zozeer; het wel of niet afdwingen van anticonceptie maar de begeleiding van deze kinderwens. De boodschap : “Jij kan niet voor jezelf zorgen, dus jij mag geen kinderen krijgen” gaat compleet voorbij aan dit gevoel. Ouders, artsen en hulpverleners moeten over hun eventuele koudwatervrees heen om seksualiteit en ouderschap bespreekbaar te maken, ook al op jonge leeftijd.

Met tranen in mijn ogen lees ik het artikel over een moeder die haar dochter met het syndroom van Down op 17-jarige leeftijd heeft laten steriliseren om haar eigen kind te beschermen. Hierop volgde een enorme stormvloed aan reacties, want iedereen heeft een mening over deze ethische kwestie. 

Het enige wat ik dacht was dat dit de aller moeilijkste beslissing moet zijn om als moeder te maken. Geen enkele moeder denkt, bij het opgroeien van haar kind, ik maak mijn zoon of dochter bewust kinderloos. Wat moet een verschrikkelijke pijn doen, ondanks dat je weet dat je waarschijnlijk de juiste beslissing neemt.

Ouders moeten hun kinderen beschermen. Maar helaas leven we ook in een wereld waar kinderen soms beschermd moeten worden tegen hun ouders. In deze ontzettende lastige kwestie gaat het mij er vooral om dat we meer aandacht besteden aan het gesprek en de opvoeding van deze doelgroep. Want zou het niet veel fijner zijn als zij zelf uiteindelijk deze keuze maken in plaats van hen dwang op te leggen als laatste redmiddel?